Trong bài viết này mình và các bạn sẽ cùng nhau tìm hiểu về một loại thiết bị điện mà hầu như nhà nào cũng có. Đó chính là thiết bị công tơ điện được gắn ở vị trí cầu chì hay CB tổng của hộ gia đình chúng ta thường dùng. Cùng mình tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.
Thiết bị công tơ điện là gì?
Thiết bị công tơ điện là một thiết bị điện quen thuộc còn có tên gọi là đồng hồ điện hay điện năng kế, công tơ điện là dụng cụ dùng để đo số lượng điện tiêu thụ của một thiết bị điện, hệ thống điện…
Công tơ điện dùng để làm gì?
Công tơ điện có chức năng chính là đo lường lượng điện tiêu thụ của phụ tải điện.
Phụ tải ở đây nhỏ nhỏ thì có thể là một thiết bị điện như bơm nước, hoặc lớn như hộ gia đình, văn phòng công ty, nhà máy sản xuất… Với các bạn sinh viên, thì chắc chắn ai thuê trọ ở cũng sẽ biết công tơ điện dùng để làm gì rồi phải không nào? Lỡ sử dụng quá tay, thế là cuối tháng, nhìn chỉ số điện của công tơ báo mà méo mặt thôi!
Công tơ điện dùng để đo điện năng tiêu thụ
Ngoài ra, trong công nghiệp còn có những loại công tơ điện có những chức năng vô cùng đặc biệt và có khả năng truyền thông, gửi dữ liệu lên trung tâm điều khiển để quản lý, đo lường các chỉ số điện của một hệ máy sản xuất, dây chuyền hay cả phân xưởng sản xuất.
>>>Xem thêm: Công nghệ nhiệt điện áp dụng trong thời đại công nghệ
Đơn vị tính của công tơ điện là gì?
Theo quy chuẩn của điện lực Việt Nam thì các đồng hồ điện, công tơ điện lắp đặt cho người sử dụng điện đều thống nhất đơn vị tính điện là kWh, cho dù người sử dụng là hộ cá thể hay là nhà máy, tập đoàn sản xuất.
Ký hiệu kWh đọc là kilô Watt giờ. Tương đương với 1000Wh.
Ví dụ: Công tơ điện báo số 000377 thì ta hiểu là 37.7kWh. Cụ thể đọc chỉ số điện như thế nào. Phần bên dưới mình có phân tích rõ hơn. Mời các bạn đọc tiếp!
Ý nghĩa các thông số trên công tơ điện
Các thông số trên công tơ điện cơ
Trên mặt trước, hay mặt hiển thị của công tơ điện, có các thông số cơ bản và ý nghĩa của chúng mà chúng ta cần quan tâm như sau:
- 220V: Điện áp lưới điện qua đồng hồ
- 50Hz: Tần số điện lưới theo quy chuẩn Quốc gia
- 900 vòng/kWh: Số vòng quay tương ứng với 1 kWh, nghĩa là đĩa công tơ điện quay được 900 vòng sẽ tính là 1 kWh. Ngoài ra còn có các cấp khác như: 225 vòng/kWh, 400 vòng/kWh
- 5(20)A: Có 2 số chúng ta cần hiểu. Số 5 là dòng điện định mức qua công tơ. Số 20 là dòng điện chịu quá tải tối đa của công tơ. Nghĩa là, dòng điện chạy qua công tơ điện được phép nằm trong phạm vi <20 A. Ngoài phạm vi này thì đồng hồ sẽ hỏng. Có một số cấp khác tham khảo như: 10(40)A, 20(80)A, 40(120)A.
Nguyên lý hoạt động của công tơ điện
Chúng ta nhìn thấy cái thiết bị công tơ điện hàng ngày như vậy, lâu lâu để ý quan sát thấy cái gì nhìn như cái đĩa kim loại cứ quay quay một lúc thì cái đếm số nó nhảy số, thì lại ra số kWh điện mà mình tiêu thụ, sử dụng. Vậy bạn có thắc mắc rằng đồng hồ điện này hoạt động như thế nào không?
Đừng lo lắng, ngay trong mục này, mình sẽ giải quyết vấn đề mà bạn thắc mắc.
Trong mục này, chúng ta sẽ cùng đi tìm hiểu về nguyên lý hoạt động của chúng nhé, cả loại cơ và loại điện tử luôn nào!
Nguyên lý hoạt động thiết bị công tơ điện cơ
Đầu tiên, chúng ta sẽ tìm hiểu sơ qua về cấu tạo cơ bản của công tơ điện cơ. Chúng gồm có:
- Cái đĩa quay: Có cấu tạo bằng nhôm
- Cuộn áp: Có số vòng dây lớn, tiết diện nhỏ
- Cuộn dòng: Có số vòng dây ít, tiết diện dây lớn
- Nam châm vĩnh cửu
>>>Xem thêm: Công nghệ mạng LTE và những điều bạn cần nên biết
Cấu tạo công tơ điện cơ
Nguyên lý hoạt động của công tơ điện là sự phối hợp và khống chế nhau của 3 thành phần lực điện trên lên một chiếc đĩa nhôm. Cụ thể:
Vòng quay của đĩa nhôm dùng để xác định mức tiêu thụ năng lượng của tải.
Đĩa nhôm được đặt giữa các cuộn dây và nam châm như hình mô tả
Sơ đồ công tơ điện cơ
Khi có tải tiêu thụ điện năng. Nguồn điện đi qua cuộn dòng tạo ra từ thông tỷ lệ với dòng điện và cuộn shunt tạo ra từ thông tỷ lệ với điện áp. Hai từ thông này trễ nhau 90 độ do tính chất dòng điện cảm. Lúc này đĩa nhôm sẽ quay.
Một nam châm vĩnh cửu được đặt trên một mặt của đĩa, tạo ra một mô-men hãm trên đĩa nhôm. Độ lớn của lực tỷ lệ thuận với tốc độ quay, nhưng hướng của lực này ngược với hướng quay.
Trục của đĩa nhôm được liên kết với các bánh răng tương ứng tỷ lệ với số vòng quay của đĩa. Từ đó sẽ nhảy số theo số lượng vòng quay của đĩa nhôm này.
Và chúng ta sẽ có được kết quả đo điện năng tiêu thụ tính bằng kWh.
Có mấy loại công tơ điện?
Hiện nay trên thị trường, công tơ điện được phân ra làm 2 loại chính. Đó là: Công tơ điện 1 pha và công tơ điện 3 pha.
Bên trong mỗi loại còn phân ra làm loại công tơ điện cơ và công tơ điện tử.
Ngoài ra, cùng với sự phát triển của nguồn năng lượng mặt trời, cụ thể là các hệ thống điện mặt trời ngày càng xuất hiện nhiều cả trong các nhà máy sản xuất và các hộ gia đình. Thì còn có thêm một loại công tơ điện khác xuất hiện, đó là công tơ điện 2 chiều. Mục đích của công tơ điện 2 chiều này là gì? Mình sẽ trình bày trong nội dung bên dưới đây thôi, các bạn theo dõi tiếp nhé!
Công tơ điện 1 pha cơ
Công tơ điện 1 pha 2 dây dạng cơ là loại phổ biến nhất từ xưa đến giờ. Loại công tơ điện dùng cho điện lưới 1 pha. Chắc chắn một điều là chúng luôn hiện diện trong mỗi gia đình có sử dụng điện của công ty điện lực cung cấp. Nhưng cho đến thời điểm hiện tại, ở các thành phố lớn, các công tơ điện cơ đang dần bị thay thế bởi công tơ điện tử.
Ưu điểm:
- Giá thành thiết bị rẻ
- Cấu tạo đơn giản
- Sử dụng khá bền và ổn định
Nhược điểm:
- Nhược điểm lớn nhất có thể xét đến đó chính là độ chính xác chưa cao. Do phụ thuộc vào cơ cấu hoạt động cơ khí.
- Có thể bị “hack” làm cho thiết bị hoạt động sai lệch kết quả…
Công tơ điện 1 pha điện tử
Công tơ điện tử hiển thị các giá trị điện năng tiêu thụ trên màn hình LCD hoặc LED, và một số loại cũng có thể truyền các dữ liệu này đi xa qua các cổng giao tiếp tích hợp.
Công tơ điện tử
Ngoài việc đo điện năng tiêu thụ, công tơ điện tử cũng có thể ghi lại các thông số khác của tải và nguồn, chẳng hạn như số điện sử dụng tức thời hay số điện tối đa, mức điện áp, hệ số công suất và công suất phản kháng…
Một chức năng khác cũng khá hay ho, đó là công tơ điện tử có thể hỗ trợ tính toán theo thời gian cài đặt. Ví dụ như: ghi lại số kWh điện năng tiêu thụ trong giờ cao điểm hoặc giờ thấp điểm.
Ưu điểm:
- Có cảnh báo rò rỉ điện
- Đo nhiều thông số
- Cài đặt nhiều chức năng đo
- Giám sát được chất lượng nguồn điện
- Tính toán được giá điện bậc thang
- Độ chính xác cao…
Nhược điểm:
- Giá thành cao
- Độ bền phụ thuộc vào linh kiện điện tử
- Khó sửa chữa…
Bài viết trên đã cho các bạn biết về Thiết bị công tơ điện. Cảm ơn các bạn đa xem qua bài viết của mình nhé.
>>Xem them: Thiết bị router wifi và những khái niệm bạn cần biết
Lộc Đạt-tổng hợp
Tham khảo ( thietbicambien, thietbicambien, … )